Endokrini sustav

Endokrine žlijezde i hormoni

Hipofiza

Adenohipofiza (prednji režanj):

• Adrenokortikotropni hormon (ACTH) - potiče lučenje glukokortikoidnih hormona nadbubrežne žlijezde.
• Tireotropni hormon (TSH) - potiče lučenje hormona štitne žlijezde.
• Folikul stimulacijski hormon (FSH) - potiče sazrijevanje folikula u jajnicima.
• Prolaktin (PL ili LTH) - potiče proizvodnji proteina mlijeka u mliječnim žlijezdama.
• Hormon rasta (GH) - potiče proizvodnju proteina i rast tkiva.
• Luteinizirajući hormon (LH) - regulira sazrijevanje folikula, lučenje estrogena i progesterona, ovulaciju, nastanak žutog tijela, u muškaraca lučenje androgenih hormona.

Pars intermedia (srednji režanj) (samo u životinja):

• Hormon stimulacije melanocita (MSH) (Melatonin) - potiče prozvodnju melanina u melanocitima (boja kože).

Neurohipofiza (stražnji režanj):

• Antidiuretički hormon (ADH) (ili Vazopresin) - povećava reapsorpciju vode u bubrezima.
• Oksitocin - izaziva kontrakcije glatkih mišića u maternici za vrijeme poroda i u dojkama pri dojenju.

Epifiza:

• Melanocit stimulacijski hormon (MSH) (Melatonin) - potiče prozvodnju melanina u melanocitima (boja kože).

Hipotalamus:

• Faktor lučenja adrenokortikotropina (CRH) - potiče lučenje adrenokortikotropina (ACTH).
• Faktor lučenja hormona rasta (GRH) - potiče lučenje hormona rasta (GH).
• Faktor lučenja gonadotropina (GnRH) - potiče lučenje FSH i luteinizirajućeg hormona (LH).
• Faktor inhibicije lučenja melatonina (MIH) - koči lučenje melatonina (MSH).
• Faktor inhibicije lučenja prolaktina (PIH) - koči lučenje prolaktina.
• Somatostatin (GIH) - koči lučenje hormona rasta (GH) i mnogih drugih hormona (tireotropin ili inzulin).

Štitna žlijezda:

• Tiroksin (T4) - ubrzava metabolizam, povećava toplinu, potiče rast i razvoj.
• Trijodtironin (T3)
• Kalcitonin (Tireokalcitonin) - smanjuje otpuštanje kalcija iz kostiju i pojačava lučenje fosfata i kalcija urinom.

Doštitna žlijezda:

• Hormon doštitne žlijezde (Parathormon) (PTH) - potiče otpuštanje kalcija iz kostiju, povećava apsorpciju kalcija i smanjuje njegove izlučivanje.

Gušterača (endokrini dio gušterače):

• Glukagon - potiče razgradnju glikogena u jetri i otpuštanje glukoze u krv.
• Inzulin - pojačava ulazak glukoze u stanice, posebno kod jetre i mišića

Nadbubrežna žlijezda

Srž nadbubrežne žlijezde - glavni učinci: porast krvnog tlaka, ubrzanja rada srca, širenje dišnih putova, pojačani metabolizam glukoze, usporavanje probave.

• Adrenalin
• Noradrenalin

Kora nadbubrežne žlijezde:

Mineralokortikoidni hormoni (U prvom sloju)

• Aldosteron - potiču apsorpciju natrijevih iona u bubrezima.

Glukokortikoidni hormoni (kortikosteroidi) (U drugom sloju) - sudjeluju u prometu glukoze i koče upalne reakcije.

• Kortizol - potiče stvaranje glukoze iz aminokiselina i glikogena u jetri, koči obrambene reakcije i upale u tkivima.
• Kortizon
• Kortikosteron
• Androgeni (U trećem sloju) - muški spolni hormoni koje luči nadbubrežna žlijezda muškaraca i žena.

Spolne žlijezde:

• Estrogen - potiče razvoj jajašca i djeluje na endometrij maternice.
• Progesteron - održava cikličke promjene endometrija maternice.
• Testosteron - potiče razvoj spermija.