Hepatitis B

Što je hepatitis B?

Za razliku od ostalih spolno prenosivih bolesti, kod kojih su simptomi uglavnom ograničeni na genitalni sustav, Hepatitis B je bolest koja zahvaća prije svega jetru i označava difuznu upalu jetre izazvanu Hepatitis B virusom - HBV. Spada u najčešće infektivne bolesti, a računa se da je širom svijeta prisutno oko 300 milijuna kroničnih nositelja HBV. Glavni put prijenosa HBV je spolni odnos, kao i uporaba nesterilnih i zaraženih šprica i igala (1/3 - 2/3 slučajeva bolesti). Prijenos virusa putem transfuzije krvi je nakon uvođenja odgovarajućih testova krvi praktički prekinut. Infektivna čestica virusa (Dane čestica) se sastoji od unutrašnje jezgre (core) i vanjskog površinskog omotača (surface).

Jezgra sadrži DNA i DNA-polimerazu i replicira se u jezgri inficiranih hepatocita (stanice jetre). Površinski omotač se stvara u citoplazmi stanice i iz nejasnih razloga u daleko većoj mjeri nego što je to potrebno. Njegovo prisustvo u krvi (HBs-Ag ili Australia Antigen) se dokazuje imunološkim metodama i govori u prilog aktivne hepatitis B infekcije, odnosno infektivnog statusa. Karakterističan je nalaz ovog antigena još u vrijeme inkubacije, uobičajeno 1 - 6 tjedana prije izbijanja kliničkih ili laboratorijskih znakova bolesti, dok se u vrijeme rekonvalescencije gubi iz krvi.

Protutijela protiv ovog antigena se javljaju tjednima ili mjesecima nakon kliničke bolesti i perzistiraju doživotno (Anti-HBs). Unutrašnja jezgra virusa (HBc-Ag) normalno se ne nalazi u serumu, dok nalaz protutijela protiv virusne jezgre (Anti-HBc) upućuje na aktivno razmnožavanje virusa. Ova protutijela su prisutna na početku javljanja kliničkih simptoma, potom njihova razina postupno opada. Treći antigen koji se nalazi kod ove infekcije je peptid iz virusne jezgre (HBe-Ag), čije je prisustvo značajno u produkciji viralne DNA polimeraze. Nalaz HBe-Ag u serumu označuje jaku virusnu replikaciju i snažnu infektivnost krvi, a govori u prilog visokog rizika za nastajanje kronične bolesti jetre. Suprotno tomu nalaz protutijela protiv e-antigena (Anti-HBe) označuje manju infektivnost i uobičajeno vrijedi kao prognostički biljeg za dobroćudni tijek bolesti.

Akutni oblik hepatitisa B prelazi kod 6 - 10% nositelja virusa u kronični oblik (carrier-status), dok u dojenačkom i uzrastu malog djeteta ovaj postotak iznosi 60 - 90%. Računa se da su najmanje 1/3 kroničnih nositelja virusa djeca ili odrasli koji su inficirani u dječijoj dobi. U oko 25% ovih pacijenata razvija se ciroza jetre ili primarni karcinom jetre. Rizik prijenosa infekcije s majke na dijete postoji kod majki s akutnom HBV infekcijom ili s kroničnim infektivnim statusom. Računa se s infekcijom djeteta u 70 - 80% ukoliko su kod majke pozitivni HBs-Ag i HBe-Ag, dok je ovaj postotak daleko niži i iznosi svega 6% ukoliko je prisutan samo HBs-Ag. Najveći rizik za prijenos infekcije u trudnoći je sam porod. U našoj zemlji je obvezan screening trudnica na HBs-Ag.