Karcinom bubrežnih stanica

Što je karcinom bubrežnih stanica?

Karcinom bubrega je stanje kod kojeg se jedan ili više zloćudnih tumora (izraslina) razvije u jednom ili oba bubrega. S vremenom se zloćudne stanice umnožavaju i mogu zahvatiti okolna tkiva. U kasnom stadiju karcinom bubrega se može proširiti po tijelu (metastazirati) te uzrokovati rast zloćudnih bubrežnih stanica u drugim organima.
˝Primarni˝ karcinom bubrega naziv je za karcinom koji potječe iz bubrega. ˝Sekundarni˝ ili metastatski tumor nastaje širenjem primarnog tumora u druge dijelove tijela.
Nekoliko je tipova primarnog bubrežnog karcinoma:
- karcinom bubrežnih stanica čini 80-85% svih bubrežnih karcinoma. Tipično nastaje u kori bubrega (vanjskom sloju bubrežnog tkiva). Nekoliko je podtipova karcinoma bubrežnih stanica: karcinom svijetlih stanica (80%), kromafini ili papilarni (15%) i kromofobni (5%). Varijanta koja se naziva sarkomatoidni bubrežni karcinom, a koja se može javiti kod svih podtipova, najagresivnija je.
- karcinom prijelaznih stanica nastaje u dijelu bubrega koji se naziva bubrežna zdjelica (pelvis renis) gdje se mokraća skuplja prije nego se spusti u mokraćni mjehur. Ovaj tip karcinoma sličniji je karcinomu mokraćnog mjehura nego bubrega te se ova dva karcinoma slično liječe.
- Wilmsov tumor najčešće se nalazi u djece i liječi se drugačije nego karcinom bubrega kod odraslih.
U ovom tekstu se opisuju simptomi, dijagnoza i liječenje jedino primarnog karcinoma bubrežnih stanica.

Nazivlje

Karcinom bubrega
Latinski naziv: carcinoma renis
Engleski naziv: renal cancer; kidney cancer

Karcinom svijetlih stanica
Latinski naziv: carcinoma clarocellulare renis
Engleski naziv: clear cell renal cancer

Karcinom prijelaznih stanica
Latinski naziv: carcinoma transitiocelullare renis
Engleski naziv: transitional cell carcinoma

Čimbenici rizika za nastanak karcinoma bubrežnih stanica

Primarni karcinom bubrežnih stanica (KBC) najčešće se razvija nakon dobi od 50 g. Češći je u muškaraca: sedmi je najčešći karcinom muškog spola i deseti najčešći uzrok smrti od karcinoma. Iako točan uzrok nastanka ovog karcinoma bubrega nije poznat u većini slučajeva, niz čimbenika može povećati rizik od obolijevanja:
- pušenje cigareta - udvostručuje rizik
- profesionalna izloženost - osobe koje na poslu rade s tvarima kao što je kadmij, azbest i petrolejski proizvodi pod većim su rizikom
- prekomjerna tjelesna masa
- stečena cistična bolest bubrega - razvija se u velikom postotku osoba na kroničnoj dijalizi zbog zatajenja bubrega. Prosječno 6% pacijenata sa stečenom cističnom bolesti razvija ovaj karcinom.
- zlouporaba analgetika - dugotrajno konzumiranje analgetika koji sadrže acetil-salicilnu kiselinu (Aspirin, Andol) i fenacetin može pridonijeti zatajenju bubrega i povećati rizik od karcinoma. Većina ovih tipova su karcinomi prijelaznih stanica, a povezanost zlouporabe analgetika s karcinomom bubrežnih stanica je kontroverzna.
- genetski čimbenici - određeni nasljedni poremećaji kao što je von Hippel-Lindau sindrom i tuberozna skleroza povezani su s većim rizikom od KBC. Nasljeđe je važno i za pacijente koji nemaju određenu genetsku bolest. Npr. pacijenti koji imaju bliske rođake oboljele od KBC, čiji se karcinom razvio prije 40. godine ili pogađa oba bubrega ili se karcinom nalazi na više mjesta u istom bubregu mogu računati na nasljednu komponentu. Papilarni KBC koji ima sklonost razvoja višestrukih tumora u oba bubrega u kasnoj dobi (prosječna dob u vrijeme dijagnoze je 70 g) povezan je s točno određenim nasljednim defektom. Povremene laboratorijske kontrole mokraće ili ultrazvuk trbuha preporučuju se pacijentima koji imaju veći rizik za obolijevanje. To su pacijenti oboljeli od von Hippel-Lindau sindroma, tuberozne skleroze, oni koji su na dijalizi nekoliko godina te koji imaju karcinom bubrega u obitelji.